Airbus en TNO zijn gezamenlijk het programma UltraAir gestart voor de ontwikkeling van een demonstratiemodel van een lasercommunicatieterminal voor vliegtuigen. Het project wordt medegefinancierd door Airbus, TNO en het NSO (Netherlands Space Office) en wordt uitgevoerd onder het ScyLight-programma (Secure and Laser communication technology) van ESA. Het programma omvat het ontwerpen, bouwen en testen van een demonstratiemodel van de UltraAir-technologie.
Door de groeiende vraag naar satellietdiensten worden de grenzen van de capaciteit van de traditionele radiofrequenties voor satellietcommunicatie bereikt. Laserverbindingen lossen dit op en hebben daarnaast het voordeel dat ze weinig last hebben van interferentie en eventuele detectie. Lasercommunicatie is – in tegenstelling tot de reeds overvolle radiofrequenties – moeilijk te onderscheppen, omdat de bundel veel smaller is. Laserterminals zijn bovendien compacter en lichter, verbruiken minder energie en zijn nauwkeuriger en veiliger dan radioverbindingen.
Lasercommunicatie biedt ongeëvenaarde overdrachtssnelheden, veilige en robuuste data voor satellietcommunicatie (SatCom). Met de technologie kan ook in het komende decennium worden voldaan aan de commerciële behoeften in deze markt.
Lasercommunicatieterminal
Dankzij de beoogde UltraAir-terminal kunnen er laserverbindingen tot stand worden gebracht tussen vliegtuigen en satellieten die op 36.000 kilometer afstand in een geostationaire baan om de aarde draaien. Hierbij wordt gebruik gemaakt van geavanceerde technologie met een uiterst nauwkeurig en stabiel opto-mechatronisch systeem.
Het technologie-demonstratiemodel maakt de weg vrij voor een toekomstig UltraAir-product, waarmee datasnelheden van gigabits per seconde kunnen worden bereikt, terwijl verstoring wordt tegengegaan en de kans op intercepties klein is. Op deze manier draagt UltraAir er niet alleen aan bij dat militaire luchtvaartuigen verbinding kunnen maken met een gevechtscloud. Op langere termijn zullen passagiers van luchtvaartmaatschappijen via snelle dataverbindingen gebruik kunnen maken van het SpaceDataHighway-netwerk van Airbus.
Verschillende expertises
Airbus leidt het project en brengt de expertise mee die binnen het SpaceDataHighway-programma is ontwikkeld op het gebied van lasersatellietcommunicatie. Airbus coördineert de ontwikkeling van de terminal en het testen op de grond en in de lucht. Als essentiële projectpartner stelt TNO haar ervaring op het gebied van uiterst nauwkeurige opto-mechatronica ter beschikking. TNO wordt ondersteund door de Nederlandse hightech- en ruimtevaartindustrie. Airbus Defence and Space Nederland zal verantwoordelijk zijn voor de industriële productie van de terminals.
De eerste tests zullen eind 2021 plaatsvinden in laboratoria van Tesat, een Duitse dochteronderneming van Airbus. Begin 2022 worden op Tenerife grondtests uitgevoerd, waarbij er een verbinding tot stand zal worden gebracht tussen een UltraAir-demonstratiemodel en de laserterminal aan boord van de Alphasat-satelliet. Voor de uiteindelijke verificatie zal het UltraAir-demonstratiemodel medio 2022 worden geïntegreerd in vliegtuigen, zodat het ook tijdens vluchten kan worden getest.
Het nieuwe programma is een mijlpaal in de strategie van Airbus om lasercommunicatie verder te ontwikkelen. De voordelen van deze technologie zijn een belangrijke differentiator voor het leveren van Multi-Domain samenwerking. De UltraAir-terminal vormt een belangrijk onderdeel van het Multi-Domain-Combat-Cloud-programma van Airbus, aangezien het de levering van slimme end-to-end connectiviteitsoplossingen voor haar overheids- en defensieklanten ondersteunt.