De Europese Commissie (EC) wil het gebruik van minerale oliën sterk reduceren. Daarom heeft zij CEN verzocht een werkgroep in het leven te roepen om een Europese norm op te stellen, met als doel een kwart van de minerale smeeroliën te vervangen door bio based vloeistoffen.
De Commissie heeft het oog hierbij gericht op het totale scala aan smeermiddelen, inclusief tandwielsmeermiddelen, motoroliën, hydraulische oliën, turbineoliën en vetten. Het uitgangspunt is een lager gebruik van fossiele grondstoffen; voordelen voor het milieu of duurzaam gebruik van grondstoffen zijn mooi meegenomen.
Het is een ambitieus plan. In het verleden zijn diverse pogingen om milieuvriendelijkere smeermiddelen te promoten niet of slechts gedeeltelijk geslaagd. Consensus van de gebruiker, de machine/motorfabrikanten en de olieproducenten waren daar debet aan. Het teveel aan ecologische labels, te lage omzetten, hoge kosten voor bio-smeermiddelen en hydraulische vloeistoffen en het vrijblijvend karakter speelden eveneens mee.
Diverse betrokken zien het deze keer zonniger in. Het mengen van de basisolie van motoroliën met bio based aandeel is het grootste obstakel, maar daar willen de experts ook niet mee beginnen. Ze verwachten in eerste instantie meer van snelle toepassing als verliessmering, hydrauliekvloeistoffen en smeermiddelen voor tandwielen.
Naar 25% bio-olie
De tekst voor de norm is in de werkgroep afgerond en als prEN 16807 naar de 28 EU lidstaten plus vijf andere landen gestuurd. De nationale norminstituten moeten zich er nu over buigen en commentaar geven. Als alle op- en aanmerkingen zijn verwerkt is de nieuwe Europese norm een feit en zullen nationale normen worden ingetrokken. De Europese norm zal toonaangevend worden, mede omdat een aandeel van 25% bio-olie wordt geëist.
De norm zal zich baseren op het eindproduct, niet op de ingrediënten van het smeermiddel. Een belangrijke factor is de bereidheid van smeermiddelen-, machine- en motorproducenten. Door deze te betrekken in de CEN werkgroep is getracht consensus te krijgen. De werkgroep sluit niet uit dat classificaties moeten worden aangepast op basis van de toepassing en 25% bio-olie mogelijk niet overal haalbaar is. Toepassing in hydraulische systemen is redelijk bekend; smeeroliën voor tandwielsystemen zouden kunnen volgen.
De praktijk
Machinebouwers en –gebruikers eisen uiteraard dat de norm geen negatieve invloed mag hebben op de prestaties en levensduur van smeermiddelen. Er zal nog heel wat water door de Oude IJssel moeten stromen eer het zover is, maar ingewijden voorzien dat de op handen zijnde EN 16807 een belangrijke mijlpaal in de geschiedenis van de smeermiddelen kan worden.